Je knippert een paar keer met je ogen, en voor je het weet bestaat Festival Cement 25 jaar! Wij vroegen aan verschillende vrienden van festival Cement hun ultieme Cement Moment met ons te delen: een bijzondere gebeurtenis, iets dat altijd is bijgebleven of een sappige herinneringen …
Piet Menu
Destijds co-directeur Festival Cement en directeur Huis van Bourgondië, daarna o.a. directeur van Het Zuidelijk Toneel en momenteel Hoofd Koninklijk Conservatorium Antwerpen.
et co-directeurschap met Piet-Jan bij Cement was iets wat ze me vergeten te vertellen hadden bij mijn sollicitatie als artistiek leider bij het Huis van Bourgondië. Het was dus grappig om te horen na mijn aanstelling 'oh ja, je bent ook nog directeur van Cement-festival' en de bijhorende ritten naar den Bosch die plots een wekelijks onderdeel werden. Het waren cowboy-achtige jaren met kleine budgetten en onzekere vooruitzichten. Het was een geheim genootschap van makers en aanverwanten waar een beperkt publiek van echte liefhebbers deelgenoot van mocht zijn. Hoe meer kunstvormen, hoe liever. Van gesprek tot voorstelling, van experiment tot eerste toonmoment, van 5 minuten tot een marathon, alles kon. Als het niet in een boekje paste dan breide Luc Sponselee het wel aan elkaar in een avondshow of Steven Peters in een verdiepingsluik. Hoe meer, hoe liever gold ook voor de Duvel die rijkelijk vloeide. Ik heb toen één keer gepoogd het tempo van Piet-Jan en Steven te volgen, mijn lever kon er niet aan tippen. Maar dit terzijde.
Het was moeilijk om sturing en stuwing te geven in die veelheid van ideeën. Niets was te zot. En dat was tegelijk de kracht als de zwakte. Het was een vrijhaven in de letterlijke zin van het woord. Een plek als geen ander, uniek in de lage landen en een DNA om u tegen te zeggen. Enkel straffe artistiek coördinatoren als Simone Hogendijk of Leonie Clement waren in staat om die panta rei aan gedachten in concrete vormen om te zetten. Hulde aan de coördinatoren, zou Piet-Jan zeggen en ik kan dat alleen beamen.
Ik herinner me die ene keer in de Timmerfabriek in Maasticht, een magische plek die zich voor het eerst ontsloot en als een handschoen gegoten zat bij de rafelrand der jonge kunsten dat Cement was. Steeds gericht op de maker en met steeds een oprechte poging om het goede te doen voor iedereen. Ook al betekende dat uren spreken met makers over hun afgewezen concept bij de pas opgerichte Troffel-prijs. Voor het hele programmma was het steeds weer was het zoeken naar hoe talent kan worden geselecteerd, getoond en geproefd op een zo respectvolle manier voor zij die er wel bij waren en zij die helaas uit de boot vielen.
Langzaam begon het festival te groeien en werd het ook internationaal ontdekt als lanceerplatform voor relevant jong talent. Het werd volwassen, gelukkig. Maar iets van de geest is steeds gebleven, dankzij Leonie en alle zakelijke ondersteuners te beginnen met Ricky Middendorp. Ook zij maakten die vrijheid mogelijk. Die geest zou ik omschrijven als de ultieme lente voor jonge makers, met heel veel empatisch vermogen van alle betrokkenen voor zij die de toekomst van de kunsten zullen gaan worden.
Sanne Nouws
Artistiek leider House of Nouws.
Een van mijn lievelingsmomenten op Cement was tijdens een nagesprek van Hendrik IV (ongeschikt voor kinderen) met kinderfilosoof Sabine Wassenberg. We hadden het over wat wel en niet geschikt is voor kinderen. Even daarvoor was tijdens de voorstelling een van de kinderen nog getroost door een van de personages. Hij had geroepen: ‘Nu ben ik bang!’ en daarop was De vrouw van Het Bureau naast hem gaan zitten om hem gerust te stellen. Ze vertelde hem dat het de een-na-laatste scène van de voorstelling was en in de laatste scène kwam het meeste toch nog goed. In het nagesprek onderzochten we met de kinderen hoe je kan zorgen dat een voorstelling, waarin je soms schrikt of bang bent, tóch geschikt kan zijn voor kinderen. Daarop opperde een van de kinderen om een waarschuwing op de poster te zetten. Haar voorstel: ‘Bevat schrikmomentjes’.
Alric van den Broek
Vrijwilliger publieksbegeleiding / gastgezin.
Er staat me een geweldige acrobatische (dans)show bij van een aantal jaren terug. Het was een duet in de grote zaal van de Verkadefabriek. Een ballerina danste op de grote lege vloer terwijl een acrobaat aan een koord vanuit de nok langzaam afdaalde, waarbij hij de vloer steeds nét niet raakte en zij elkaar ook nét niet raakten. Die spanningsopbouw, die climax! Onvergetelijk… en symbolisch ook voor het verlangen dat botst met het niet durven landen in een relatie. Het was de voorstelling Engel van Marta & Kim. Ik weet niet of ik me hem wel goed herinner. Maar dit is de indruk die me is bijgebleven..
Maarten Verhoef
Destijds artistiek leider Het Huis van Bourgondië, samen met Pietjan Dusee artistiek leider eerste jaren Festival Cement.
Er zijn talloze mooie en dierbare momenten geweest. Festival Cement streek toen om de twee jaar afwisselend neer in Den Bosch en Maastricht. Met een vast team van medewerkers waaronder Ricky Middendorp, Isabel Savelkoul, Annemarie Roefs, Tom Brooijmans, Simone Hogendijk en Viktorien van Hulst ontwikkelde we elk jaar een festival voor jonge makers uit Brabant en Limburg. De programmering bestond voor een groot deel uit werk van beide productiehuizen. Het lukte ons elk jaar weer om op de meest bijzondere locaties in beide steden voorstellingen te programmeren.
Hierbij een greep uit de bijzondere locaties waar we destijds in Maastricht gebruik van maakten voor het festival. Ze geven een goed beeld van hoe het festival de stad als podium gebruikte: ENCI-hallen, Marres/bibliotheek, Hedah, Jan van Eyck Academie, Bonbonnière, Toneelacademie, Theater Löss, Kumulus, Maison du Chêne, Binnenplaats Het Huis van Bourgondië, Theater aan het Vrijthof, Brandweerkazerne, De Groote Sociëteit, Ridderbrouwerij, Pesthuys Podium, Feestzaal Rechtenfaculteit, Lumière, Traders Pop Gallery…
Een greep uit de titels van projecten die destijds op deze bijzondere plekken in de stad Maastricht te zien waren: Justice4Jamie/Justice4all, Audiëntie in Vegas, Werktitel Pinokkio, Het Voorval, Afgehaakt, afgehakt, Rex Revival, 2 Minuten, Paradise Calls, Verkades Macbeth, Perfecto Mundo, De Eenvoudigen, Chocorammekes met Boto, Lied van een Vreemde, Artikel V. De Rechtvaardigen, Zo is mijn Hand een Pistool, After the End, Wat ik je nog wou Zegggen, Het Begin van het Einde van het Begin, Cruise Control, Honger, een eerste Ontmoeting, Celebrity Inside, Micro- Video in Majeur Etude 2 “Rosalie”...
Tenslotte een greep uit de makers die destijds betrokken waren bij deze unieke locaties en verantwoordelijk waren voor de inhoud van deze titels: Feico Sobel, Malte Huthoff, Emanuel Muris, Luc van Esch, Ali Ben Horsting, Erik Whien, Karlo Severdija, Esther de koning, Joost Howard, Annelies van Wieringen, Maarten Smit, Joep van der Geest, Vincent Rietveld, Servé Hermans, Nana Thieman, Jibbe Willems, Marijn de Rijk, Luc van Loo, Madeleen Bloemendaal, Jeroen de Man, Lieke Benders, Jef van Gestel, Casper Vandeputte…
De meeste van deze makers kwamen toen net van de Toneelacademie Maastricht en hebben inmiddels hun weg gevonden in de podiumkunsten. Voor hen, als beginnende kunstenaars, was het een belangrijk festival waarin zij konden ontdekken wat hen inhoudelijk bezighield en hoe dat te vertalen naar nieuwe vormen van theater.
Lysanne van Esch
Hoofd festival productie 2017 - 2020.
Als ik denk aan Cement, dan denk ik aan de pop-up backstagefeestjes met iedere avond een ander - lastminute bedacht - thema zoals een surprise om vijf over tien in het productiekantoor, met een uitnodiging gemaakt in Paint.
Bea de Leeuw
Vrijwilliger publieksbegeleiding.
De mooiste Cement-momenten die bij mij opkomen zijn onder andere:
Samen met een dertienjarige jongen keek ik vanaf het dak van de watertoren over Den Bosch terwijl het schemerde met fantastisch avondrood. We hebben de toekomst besproken, zijn toekomst! Dit creëerde een bijzondere ervaring en intense bewustwording dat we met z’n allen zuinig moeten zijn op onze planeet.
Een paar jaar geleden mocht ik deelnemen aan de voorstelling Fresco. Liggend op een ronddraaiend podium keek ik naar prachtige beelden. Voor mij symboliseerden de beelden de zielen van mensen in de hemel. Een mooie bewustwording dat de zielen er mogen zijn en zo mogen we de herinneringen koesteren.
In de grote zaal van de Verkadefabriek ging ik naar de voorstelling van Bart van de Woestijne. Er stond een paard op het podium, achter een hek. Op het hek werd een tekst geprojecteerd waardoor ik bewuster naar het paard ging kijken. Met het levensverhaal van het paard kreeg ik een inlevingsvermogen ten aanzien van het paard en het verhaal had ik ook op mezelf kunnen projecteren.
Joy Arpots
Van 1999 tot 2006 hoofd programmering van het Chassé Theater, waar Cement in 2002 plaatsvond, van 2000 tot 2006 lid van de Raad voor Cultuur, waarbij de commissie theater zich vooral sterk heeft gemaakt voor de festivals. En hij was jarenlang deejay op de openingsavond van Festival Cement.
Ik tel veel hoogtepunten, maar eentje steekt er torenhoog bovenuit. Dat is de voorstelling die T.R.A.S.H. in 2002 tijdens Festival Cement speelde op het voorplein van het Chassé Theater in Breda. In een zelfontworpen installatie-achtig gebouwtje, waar je een sinistere tunnelbeleving onderging, dicht op elkaar gezeten. Superman & Spidergirl, dat was de titel. En de girls gaven ’m van jetje, in hun kinky outfits stuiterden ze vol overgave, met 200% aan energie. Het was overdonderend en onontkoombaar. Als ik google vind ik ruim twintig jaar later vrijwel geen informatie. Een van de danseressen heette Lie, dat herinner ik me dan nog wel. Superman & Spidergirl, dat is de voorstelling die mijn leven heeft bepaald. Ik had die avond een jongedame uitgenodigd, die vijf jaar eerder stage liep in Nijmegen (toen O42, nadien Lux). Ik was daar in de jaren negentig programmeur, zij mijn stagiaire. Na de stage zagen we elkaar dus jaren niet meer. Maar die laatste dag van februari 2002 kwam ze naar Superman & Spidergirl kijken. Het werd een leuke Cement-avond. Ze is bij me blijven slapen. En ze is nooit meer weggegaan. We zijn bijna twintig jaar getrouwd, hebben een zoon van zeventien en een dochter van dertien.
Hulde aan T.R.A.S.H.
Dankjewel Cement.